chatkapi v2.0

Amacı olan oyunlar

Birkaç yıldır birtakım sitelere üye olurken yandaki gibi imajlar ile karşılaşıyoruz. Site üye olanın bir bilgisayar değil de insan olduğuna emin olabilmek için imajın içindeki harfleri bir yere yazmamızı istiyor; zira bu buruşuk harfleri bir bilgisayarın anlamlandırması günümüz teknolojisi ile imkânsız.

“Neden bir bilgisayar programı Yahoo’dan mail hesabı almak istesin ki?” diye soracaksınız. Cevabı basit: Bu programı spam’ciler yazmış. (SPAM: Reklam amaçlı, istenmeyen e-posta.)Yahoo, Hotmail gibi bedava mail dağıtan servisler bir kullanıcının günde en fazlla birkaç yüz mail atmasına müsaade ediyorlar. Oysa spam’cilerin meslekleri itibariyle her gün milyonlarca mail atmaları gerekiyor. Dolayısıya milyonlarca mail adresine ihtiyaçları var.

Buruşuk harfler, ki bunlara CAPTCHA deniyor, hayatımıza gireli beri spam’cilerin hızı biraz kesildi. Ama şimdi de iki dahiyane yöntem ile CAPTCHA’ları kırmaya çalışıyorlar. (CAPTCHA: Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart / Bilgisayarlar ile insanları ayırdetmek için tam otomati kamusal Turing testi. Turing testinin tanımı da bu aslında: bilgisayarlar ile insanları birbirlerinden ayırdedebilen test.)

Yöntem bir: Birilerine para veriyorlar. Adamcağız bütün gün CAPTCHA çözüyor, birkaç cent kazanıyor.

Yöntem iki: Porno sitelerde dolaşan insanlara tam bir resim gösterilecekken, arada söz gelimi Yahoo’nun CAPTCHA’sı gösteriliyor, buruşuk harflerin ne olduğu soruluyor. Resme ulaşmak üzere sabırsızlanmakta olan kişi de fazla düşünmeden soruyu spam’ci beyin programı için cevaplayıveriyor. [mekanik türk]

Bu iki yöntemin birincisi Amazon’a, ikincisi de Google’a bir fikir verdi.

Amazon, sadece insanların çözebileceği birtakım görevleri para karşılığı isteyene yaptırmaya başladı.

Örneğin Amazon’un arama motoru A9.com’da haritalar ile birlikte sokak kaldırımlarının yandan çekilmiş fotoğrafları var. Bu fotoğraflarda hangi dükkanın nerede başlayıp nerede bittiğinin belirlenmesi gerekiyor ki, birisi bir dükkanı ararken A9, dükkanın fotoğrafını gösterebilsin.

Amazon bu servise Mechanical Turk adını veriyor. İsmin kaynağı, 1769’da Macar mekanikçi Wolfgang Von Kempelen’in yarattığı satranç oynayan The Turk adlı mekanik bir robot. The Turk satrançta herkesi yeniyor, insanlar akıl sır erdiremiyorlar. Sonunda içinde satrançta çok usta bir cüce olduğu ortaya çıkıyor.

Google’ın fikrinin kaynağı ise Başka bir Von’lu isme sahip: Luis Von Ahn. Kendisi 1978 Guatemala doğumlu bir profesör. Evet sadece 28 yaşında ama yukarıda bahsettiğimiz CAPTCHA onun icadı.

Luis diyor ki: “Oyun oynamak temel bir insan güdüsü. Tahminlerime göre 2003 senesi içinde toplam 9 milyar adam/saat Solitaire oynandı”. Bu rakamın büyüklüğünün farkına varabilmemiz için de şöyle örnekler veriyor: Empire State binasının yapılması 7 milyon adam/saat, Panama kanalının inşası 20 milyon adam/saat sürmüş.

Haydi o zaman bir amacı olan oyunlar yapalım. Hem insanlar eğlensin hem de eğlenirken bizim için bir problemi çözsünler.

Luis’in halka oynattığı ilk oyun olan The ESP Game (ESP: Extra-Sensory Perception; 6. his ola

rak tercüme edilebilir. Oyunun adı da 6. his oyunu oluyor bu durumda.) şöyle çalışıyor:

Sisteme bağlı insanlar arasından iki kişi eşleştiriliyor. Partnerinizin kim olduğu ya da ne yazdığı konusunda hiçbir fikriniz olmuyor. İkinize de aynı anda aynı resim gösteriliyor. Göreviniz partnerinizin bu resmi hangi kelimeler ile tarif edeceğini tahmin etmek. Örneğin karşınızda bir kız resmi varsa, iki taraf da kız yazdığı anda puan alıp yeni bir resme geçiyorsunuz.

Zevkli bir oyuna benziyor değil mi? Bilin bakalım bir sürü insan bu oyunu birkaç ay oynadıktan sonra ne oluyor?

Google’ın imaj arama motoru, artık bütün resimlerin içinde ne gibi objeler olduğunu, ne ifade ettiğini anlamaya başlıyor. Hem de tek kuruş ödemeden.

Luis’in bunun gibi birkaç oyunu daha var. Örneğin bir imajda bahsedilen objenin nerede olduğunu çok efektif şekilde bulduran, imajların uzun cümlelerle nasıl tarif edildiğini inceleyen, insanların bildiği ama bilgisayarların henüz bilemediği genel geçer bilgileri (süt beyazdır, mısır gevreği ile yenir gibi) toplayan ve ilişkilendiren taboo, pictionary ve sessiz sinema benzeri oyunlar.

Google, The ESP Game’i Google Imagelabeler adı altında kullanmaya başladı bile.

Ne dersiniz? Milyonlarca insanın oyun oynama ihtiyacı yakında bilgisayarların bize yetişmesine sebep olacak mı?

CAPTCHA projesinin resmi web sitesi ingilizce
Amazon’un mekanik Türk‘ü türkçe
Amazon’un mekanik Türk sayfası ingilizce
The Turk hakkında türkçe
Luis von Ahn’ın web sitesi ingilizce
Luis von Ahn’ın Google’da yaptığı sunum ingilizce, video
The ESP Game oyun, ingilizce
Peekaboom oyun, ingilizce
Phetch! oyun, ingilizce
Google Image Labeler Google imaj etiketleyicisi, ingilizce

• Category: blog, vatan